Ийм мэдээлэл сонинд гарсан байна. Экологийн боловсролын төв нь Японы GNC-Japan гэдэг байгууллагатай хамтран өөрийн байрныхаа гадаа нийслэлд өөр байхгүй гэж хэлж болохоор, жижигхэн цогц цэцэрлэг байгуулаад байгаа билээ. Хотын ногоон үзэмжинд их хувь нэмэр оруулж байгаа, Монголдоо ховорхонд тооцогдох судалгааны төв юм.
Энэ төв байхгүй болбол Монгол улс Шинжлэх Ухааны хувьд нэгэн шат уруудаж, оюутнууд хичээл хийх орчингүй болж, хүүхэд багачууд тоглох газар нэгээр хорогдож, хосууд болзох газар ч бас байхгүй болно гэсэн үг.
Байрнаас гадна сайхан цэцэрлэг, хүлэмж байхгүй болно гэдэг нь үнэхээр харамсалтай юм.
Мөн Япон-Монгол хоёр улсын иргэд, олон нийтийн байгууллагын хамтарсан бүтээл устана гэсэн үг. Энэ нь хоёр улсын иргэд, байгууллагын хамтын ажиллагаанд сөргөөр нөлөөлж, цаашид Японы хөрөнгө оруулалт багасах үр дагавартай болно. Ингээд эх сурвалжийн мэдээллийг хүргэе.
Энэ төв байхгүй болбол Монгол улс Шинжлэх Ухааны хувьд нэгэн шат уруудаж, оюутнууд хичээл хийх орчингүй болж, хүүхэд багачууд тоглох газар нэгээр хорогдож, хосууд болзох газар ч бас байхгүй болно гэсэн үг.
Байрнаас гадна сайхан цэцэрлэг, хүлэмж байхгүй болно гэдэг нь үнэхээр харамсалтай юм.
Мөн Япон-Монгол хоёр улсын иргэд, олон нийтийн байгууллагын хамтарсан бүтээл устана гэсэн үг. Энэ нь хоёр улсын иргэд, байгууллагын хамтын ажиллагаанд сөргөөр нөлөөлж, цаашид Японы хөрөнгө оруулалт багасах үр дагавартай болно. Ингээд эх сурвалжийн мэдээллийг хүргэе.
Улсдаа ганц байдаг эмийн ховор ургамал, модлог буттай МУИС-ийн харьяа "Байгаль эх лицей", "Экологийн боловсрол" төвийн байрыг Нийслэлийн өмчийн харилцааны газар(НӨХГ) булаацалдан хэдэн жилийн нүүр үзэж байна.
Өнгөрсөн хавар мөн л сургуулийг лацдаж, багш, сурагчдыг багагүй сандраасныг манай сонин мэдээлж байсан билээ. Харин өнгөрсөн ням гаригийн өглөө дахиад л НӨХГ-ынхан очжээ. Энэ удаа тэд хичээлийн танхимын цонх, шалыг нь эвдэж сүйтгэсэн талаарх мэдээллийг уншигч та авсан байх. Болсон үйл явдал юунаас улбаатайг нэхэн сурвалжиллаа. Биднийг очиход цэцэрлэгт хүрээлэнгийн хашааны хаалгыг гинжээр ороож цоожилсон байв. Дотроос харуул нь гарч ирээд "Бид чинь ийм л байдалтай байраа хамгаалж байна шүү дээ" гэсээр хаалгаа онгойлгов.
Сургуулийн байрыг гадна талаас нь харахад нэг давхрын найман цонхыг рамаар нь мулт татаж, онгойлгожээ. Хичээлийн байр руу орж нөхцөл байдлыг ажих гэтэл хаалган дээр хэд хэдэн хүсэлт, шаардлага гэмээр бичээс наасан байв. Тэр нь "Хотын төвийн ногоон байгууламжийг хэвээр үлдээе", "Хүүхдийн сурах эрхийг бүү боогдуул", "Төрийн өмчийн сургууль нийслэлийн байранд үйл ажиллагаа явуулж болохгүй гэж үү", "МУИС-ийн Байгаль эх лицей сургуулийн байрыг луйвардан авагчдаа бузар савраа тат" гэжээ. Ингээд дотогш орвол анги танхимыг орвонгоор нь эргүүлсэн байлаа. Дөрвөн ангийн найман цонхыг сүйтгэснээс гадна шалны банзыг хуулаад овойлгожээ. Халдлага болдог өдөр харуулд гарсан С.Батчулуунтай уулзаж болсон явдлыг тодруулсан юм.
-Хэдэн цагийн үед сургууль руу халдсан юм бэ. Тэд шууд дайрсан хэрэг үү?
-НӨХГ-ын Ашиглалтын захиргааны дарга Г.Баттулга, н.Алтансүх нар 17-ны буюу амралтын өдөр 08.30 цагт ирсэн юм. Нэрээ хэлээд хаалга тогшихоор нь онгойлгоогүй. Гэтэл цаанаас нь эрэгтэй, эмэгтэй нийлсэн 12 хүн шууд цонх хагалаад дайрч эхэлсэн. Би ч захирлуудыг дуудлаа. Тэд ч яаравчлан ирцгээсэн л дээ. Захирал ямар учраас ингэж байгааг нь асуухад "Эзэн нь юм аа мэдэж байна. Засвар хийх гэж байна" гээд сүйтгээд байв. Хэсэг хугацаанд маргалдсаны эцэст "Телевизийнхнийг дуудаж бичлэг хийлгэнэ" гэтэл зугтаад явчихсан.
-Засвар хийх гэж байгаагаа урьд нь та нарт дуулгасан уу?
-Үгүй ээ. Тэдний энэхүү үйлдэл нь манай хамгаалалтын албаны болон хэд хэдэн эрх зөрчсөн танхай үйлдэл л дээ.
-Үймээний үеэр анги танхимаас эд хогшил алдагдсан уу?
-Ханан дээр хадчихсан байсан химийн томъёотой самбарыг хулгайлаад аваад зугатаж байсныг араас нь хөөж бариад олж авсан шүү. Харин багш сурагчид хичээл эхлэхээр ирж юмаа бүртгэх байх. Тэр үед хичнээн зүйл алга болсон нь мэдэгдэх байх даа гэв. Яагаад, ямар учраас энэ байрыг Нийслэлийн өмчийн газар булаацалдаад байгааг "Байгал эх лицей" сургуулийн захирал Т.Буяндэлгэр, "Экологийн боловсрол" төвийн захирал М.Цогбадрах нартай уулзаж, дараах тодруулгыг бэлтгэлээ.
"Улсын сургууль бол төрийн өмч байдаг болохоор хэзээ ч түрээс төлж, үйл ажиллагаагаа явуулддаггүй. МУИС хичээлийнхээ дотуур байрууддаа түрээс төлдөггүй. Тэгэхээр тус сургуулийн харьяа Монголдоо ганц байгаа "Байгаль эх лицей" мөн л түрээс төлж боловсрол олгох учиргүй. Тийм гэрээ ч байхгүй" гэж дээрх хүмүүс тайлбарлаж байна. Энэ нь юу гэсэн үг вэ гэхээр НӨХГ тус байрыг өмчирхөж, сар бүр 30 мянган төгрөгийн түрээс төлөхийг шаарддаг байна. Яагаад НӨХГ түрээсийн мөнгө нэхэж, байр булаацалдаад байна вэ? 1999 оны УИХ-ын 29 дүгээр тогтоолоор энэхүү цэцэрлэгт хүрээлэнг Нийслэлийн өмчид бүртгэчихсэн юм байна. Тиймээс НӨХГ байрныхаа ашиглалтыг сайжруулж, мөнгө олох зорилгоор "Байгаль эх лицей", "Экологийн боловсрол" төвийг удаа дараа хөөж, түрээс нэхэх болжээ.
Нийслэлд ганцхан үлдээд байгаа тэрхүү хотын төвийн ногоон байгууламжийн түүхэн замналыг товчхон дурдъя. 1957 оноос тэнд Залуу байгальчдын станц үйл ажиллагаа явуулж байв. Тухайн үед тэнд хүнсний ногоо, төрөл бүрийн цэцэг, суулгац тарьж, ан амьтан үржүүлдэг байлаа. 1997 онд Засгийн газраас "Бүх нийтийн экологийн боловсрол" хэмээх хөтөлбөрийг баталж, Залуу байгальчдын станцын үйл ажиллагааг Гэгээрлийн яамны харьяа болгожээ. Хөтөлбөрийн хүрээнд дугуйлан хичээллүүлдэг байсан гэдэг. Харин 1998 онд Гэгээрлийн яам МУИС-д шилжүүлсэн байна. Ингээд МУИС хууль тогтоомжийн дагуу өөрийн харьяандаа лицейг байгуулав. Тэр үеэс экологид сонирхолтой, авьяастай хүүхдүүдийг их сургуулийн эрдлэмтэн багш нарын нөөц бололцоогоор сургаж ирсэн билээ.
Анх дөрвөн га талбайд монгол орны байгалийн сан хөмрөгийг цогцоор нь арвижуулж байсан цэцэрлэгт хүрээлэн өнөөдөр 0.9 га хүрэхгүй газартай болжээ. Жил бүр эрх мэдэлтнүүд хэдэн талаас нь "идсээр" байгаад иймхэн болгосон гэнэ. Тэр байтугай өнгөрсөн хавар гүний худгийг эвдэж, оронд нь хоёр адилхан барилга босгож байлаа. Тэрхүү сан хөмрөгт одоо 500 гаруй ургамал ургадгаас 270-аад нь модлог буттай. Мөн Монгол орны ой, хээр талд ургадаггүй нэн ховор ургамал ч бий. Лицей байгуулагдсанаар тэдгээр ургамалд анхааралаа нэмэгдүүлэн төрөл, зүйлийг нь нэмэгдүүлээд зогсохгүй эрдэмтэн, багш нарын судалгааны ажлын гол цөм болдог байна. Гэтэл 2006 оны наймдугаар сарын 16-ны өдөр НӨМХГ-ын дэд даргын гарын үсэгтэй бичиг сургуулийн удирдлагуудад иржээ. "НӨХГ байраа авч хөдөлмөрийн бирж байгуулах болсноо мэдэгдье. 25-ны дотор суллаж өгнө үү" гэж шаардсан байна. Хичээлийн шинэ жил эхэлж байсан болохоор татгалзсан хариу өгснөөр энэ асуудал хэсэг хугацаанд намжсанаа дахиад манджээ. НӨХГ-аас дөрөв таван хүн сургууль дээр ирж "Нийслэлийн Засаг даргын шийдвэрээр байрын ашиг орлогыг сайжруулах" тушаал гарсныг танилцуулсан байна. Байрны ашиглалтад хяналт тавьж, мөнгө олох зорилгоор төлөөлөгч тавих болсноо мэдэгджээ. Тэгэхдээ НӨХГ-ын хоёр ажилтныг сар бүр 140 мянган төгрөгөөр цалинжуулж, ажлын байр гаргаж өгөхийг шаардсан байна. Энэ шаардлага ч тэдний хүслээр болжээ. Төлөөлөгчид ч тусгай өрөөнд сууж, байгууллагын дотоод бүхий л үйл ажиллагаанд оролцоод эхэлсэн гэнэ. Харин сургуулийн захиргаа үүнийг эсэргүүцэж болиулахаар шийдэн, ашиггүй орон тоо байна гэдгийг нь НӨХГ-ын даргад ойлгуулсны эцэст хоёр тал зөвшилцөд хүрчээ. Хамтарч мод тарьж, экологийн боловсрол олгох болж, санамж бичигт гарын үсэг зурахаар Нийслэлийн Засаг дарга байсан Ц.Батбаяр, МУИС-ын захирал Ц.Ганцог нар өдөр товлосон байна. Гэтэл энэ нь бүтээгүй аж.
Өнгөрсөн зургадугаар сарын 5-нд НӨХГ-аас хэсэг хүн ирж хичээлийн байрыг лацдаад, маргааш нь хүлээлгэж өгөхийг тулгажээ. Тэр өдөр нь сурагчид эхнийхээ шалгалтыг өгөх байсан учраас "Лацдахаа боль" гэж тэднээс хүсэхэд "Эзэн нь юм аа мэдэж байна. Та нарын үйл ажиллагаа бидэнд хамаагүй" хэмээн авирлажээ. Аргаа барсан сургуулийн удирдлагууд лацыг мултлан сурагчидынхаа шалгалтыг өгүүлснийхээ дараа нь БСШУ-ны сайд Л.Болормаа болон С.Баяр сайд нарт албан бичиг хүргүүлсэн байдаг. Харамсалтай нь тэр бичгийнхээ хариуг одоо болтол авч чадаагүй аж. Түүнээс хойш элдэв хэл ам гаргалгүй байж байтал тийнхүү өнгөрсөн амралтын өдөр НӨХГ сургуулийн байрыг булаахыг оролдсон байна. Тэрхүү танхай балмад үйлдлийг НӨХГ тайлбарлахдаа "Өөрийн байрандаа засвар хийхээр очиход хаалгаа онгойлгож өгөхгүй байсан юм. Тэгээд цонхноос нь эхэлж засварлахаар болсон. "Байгаль эх лицей", "Экологийн боловсрол" төвийг 2003 оноос эхлэн түрээсээ төлөхийг удаа дараа мэдэгдсэн боловч шаардлагыг биелүүлээгүй. Тэд бусдын өмчинд дураараа халдаад байна. Харин тус сургууль тэр байрыг цаашид аваад явж чадвал, мөн түрээсээ төлчихвөл үлдэж болох юм" гэлээ.
М.Мєнхцэцэг
Мэдээллийн эх сурвалж: